​​​ដើម្បីរក្សានូវគោលចារិកនិងខឿនវប្បធម៍របស់សញ្ជាតិខ្មែរយើងខ្ញុំក្នុងនាមជាព្រះចៅអធិការនិងគណះកម្មការវត្តសូមលើកឡើងនិងឧទេ្ទសនាមជូនទស្សនិកជន មិត្តអ្នកអានអំពីស្នាដៃនៃការកសាងវត្តខ្មែរមួយក្នុងចំណោម ១៤១ វត្ត នៅខេត្តត្រាវិញ (ដែនដីសណ្តរទន្លេមេគង្គ ភាគខាងត្បូងនៃប្រ ទេសវៀតណាម​)វត្តនោះមាននាមថា:​​វត្តពោធិសិរី​ស្ថិតនៅក្នុងឃុំហ្វាតឹងស្រុកកំពង់ស្ពានខែត្រត្រាវិញ(កម្ពុជាក្រោម)

និយមន័យនៃពាក្យថា “វប្បធម៌” និងជនជាតិខ្មែរ



វគ្គទី១ 

​​​​          និយមន័យនៃពាក្យថា “វប្បធម៌” និងជនជាតិខ្មែរ

១/-និយមន័យនៃពាក្យថា “វប្បធម៌”
                ដំបូងសូមវែកញែកពាក្យថា “វប្បធម៌”  :  វប្បធម៌  <   វប្ប + ធម៌
វប្ប : សំណាប,ពង្រោះ,លូតលាស់,ចំរើន,ដុះដាល,បណ្ដុះបណ្ដាល ។
ធម៌ : ទ្រឹស្ដីឬជាធម៌នាំឆ្ពោះទៅរកវឌ្ឍនភាពនិងការអនុវត្តន៍យ៉ាងសកម្ម​ ។


                តាមធម្មតាក្នុងការរស់នៅនៃសង្គមមនុស្ស វ.ធ គឺមានន័យ​ច្រើន​បែប
ច្រើនយ៉ាង ដែលឋិតនៅលើទស្សនៈនិយមផ្សេងៗគ្នា,  ហើយមាន​នៅ​​ស្ទើរ
តែគ្រប់វិស័យក្នុងសង្គមនីមួយៗ ។  ព្រោះហេតុនោះហើយ ដើម្បី​វែកញែក,
អធិប្បាយ,ពន្យល់, ឲ្យល្អិតល្អន់នូវពាក្យថា  “វប្បធម៌”  មិនមែនជា​ការ​ងាយ
ស្រួលឡើយ  ។
           នៅទីនេះ  ទស្សនៈខ្លះ យល់ថា វ.ធ គឺជាការផ្សាំបណ្ដុះចំ​ណេះ​វិជ្ជា 
និងស្មារតីឲ្យលូតលាស់ចំរុងចំរើន ដោយវិទ្យាសាស្រ្ត,សិល្បៈ,អក្សរសាស្រ្តជាដើម  ។  ទស្សនៈខ្លះ យល់ថា : វ.ធ គឺ ជាចំណេះដឹង និងការ​សិក្សា ការ​​ អប់រំ  ។  ទស្សនៈខ្លះ យល់ថា : វ.ធ គឺ ការសិក្សាពង្រីកវិជ្ជា​ ​ ។​
ទស្សនៈខ្លះ យល់ថា វ.ធ គឺអ្វីៗដែលជាប់ទាក់ទងនឹងប្រពៃណីទំនៀម​ទម្លាប់  ។ ទស្ស
នៈខ្លះ យល់ថា : វ.ធ  គឺអ្វីៗ ដែលធ្វើឲ្យមានការរីកចំរើននិងលូត​លាស់គ្រប់
វិស័យ  ។  ដូច្នេះ តាមទស្សនៈខាងលើនេះ វ.ធ គឺសំដៅយកការសិក្សា ការអប់រំចំណេះវិជ្ជា ការបណ្ដុះបណ្ដាលប្រាជ្ញាស្មារតី​ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់។ 
      

            ហេតុនេះ វ.ធ គឺទ្រឹស្ដី ឬជាធម៌ទាំងឡាយ ដែលបណ្ដុះបណ្ដាលសេច

ក្ដីចំរើនប្រាជ្ញា និងឧត្តមគតិដ៏ប្រសើរខ្ពង់ខ្ពស់របស់មនុស្ស  ធ្វើឲ្យមាន​ការចំ

រើន លូតលាស់ក្នុងសង្គមមនុស្ស ដោយវិជ្ជា សីលធម៌ អរិយធម៌ កា​រ​សិក្សា 
ការអប់រំច្បាប់ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី សិល្បៈ អក្សរសាស្រ្ត ភាសាសាស្រ្ត 
ជាដើម ដើម្បីរចនា ឆ្នៃខ្លួនមនុស្សម្នាក់ៗ ឲ្យថ្នៃថ្នូរខ្ពង់ខ្ពស់ ៕ 

                           ២/-ជនជាតិ ខ្មែរ   



ពាក្យថា “ខ្មែរ”  មកពីស័ព្ទដើមជាភាសាបាលីថា  ខេមរៈ ដែលប្រែថា”មនុស្សមានសេចក្ដីក្សេម” មកអំពី វិគ្គហៈថា “ខេមំ យស្ស អត្ថីតិ ខេមរោ”។

ពីសម័យបុរាណគេហៅឈ្មោះថា ខ្មេន ឬ ខម() វិញក៏មាន ។
ភាសារបស់ ជ.ជ ខ្មែរ ជាភាសាក្នុងអំបូរមន-ខ្មែរ ។ តាមការស្រាវ​ជ្រា​វ​ពិនិត្យ
អង្កេត និង បូកសារុបនៅចុងឆ្នាំ​​​ ២០០៩  
របស់គណៈកម្មាធិការ ជ.ជ មានការិយា
ល័យប្រចាំនៅទីក្រុងកឹងធើ,ជ.ជខ្មែរមានរវាង១.៣០០.០០០នាក់(មួយលានបីរយពាន់) ។  ភាគច្រើនដែលមានទីតាំងរស់នៅ តាមបណ្ដា ខេត្ត,ក្រុង​វាលរាបដែនដីសណ្ដ  ទន្លេគីវឡុង ដូចជា ៖ ត្រាវិញ,សុកត្រាំង, កឹងធើ, ហូវយ៉ាង,​ បាកលីវ, កាមាវ, គៀងយ៉ាង, អានយ៉ាង,វិញឡុង និងមួយចំនួនតិចនៅទីក្រុង ហូជីមិញ,ខេត្ត បិញយឿង,បិញភឿក, តីនិញ,បារៀវុងតាវ និងដុងណាយ; ហើយរស់នៅតិចតួច គឺ ៖ ខេត្ត  បេនត្រែ,ដុងថាប,តៀនយ៉ាង តែសព្វថ្ងៃនេះ អ្នកទាំងនោះ ភ្លេចភាសាជាតិរបស់ខ្លួនស្ទើរតែទាំងអស់ទៅហើយ   ៕


                                                                  វគ្គទី២ :


                                    អំពីការផលិត,បែបចាត់តាំងការរស់នៅ,សម្ភារៈនិងការដឹកជញ្ជូន


១/-វប្បធម៌ផលិត  


             ជនជាតិខ្មែរជាយូរយារណាស់មកហើយ គឺជាអាសយជនមានការ​ស្ទាត់ជំនាញខាងរបរ កសិកម្ម, 
 ប្រកបដោយឧបករណ៍ សំរាប់ផលិត ដ៏ល្អយ៉ាង​ច្រើន​ប្រភេទ ដូចជា ៖ នង្គ័ល,​
 រនាស់សំរាប់ភ្ជួររាស់ដោយគោ ឬក្របី ដាវសំរាប់ត្រាយស្មៅ  និងជញ្ជ្រាំង, ទំពក់សំរាប់ខ្វារ,  ចបកាប់ និង 
ចបជីក,ឈើច្រានសំរាប់ស្ទូង,កណ្ដៀវសំរាប់ច្រូតស្រូវធ្ងន់()ដងឆក់ និងអង្រែកសំរាប់រែកកណ្ដាប់ (ស្រូវ) នារដូវទឹកលិច......
  (ប្រភពនៃពាក្យ ខម (ក្រោម) និង ខ្មេន/ខេមរៈ (ខ្មែរ)) '>
ស្រូវដែលគេព្រោះទៅ៩ខែទើបទទួលផល បច្ចុប្បន្នគេធ្វើត្រឹមតែ៣ខែប៉ុណ្ណោះ ឥតមានប្រើកណ្ឌៀវជាឧបករណ៍